Algemeen

Inleiding
De programmabegroting is het hulpmiddel voor u als raad om de kaderstellende en controlerende rol uit te kunnen voeren en te kunnen sturen op hoofdlijnen. De begroting hebben wij ingericht volgens de voorschriften van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de wensen van de provincie. Verder hebben wij nadrukkelijk gekeken naar de informatieve waarde voor u als raad. De komende jaren willen wij hierin, in overleg met, u nog verdere stappen zetten.

De programmabegroting bestaat uit een beleidsbegroting en een financiële begroting.  De beleidsbegroting is opgebouwd uit de verschillende programma's en de paragrafen. In de programma's presenteren wij ons gemeentelijke beleid op hoofdlijnen. De paragrafen richten zich op het beleid van relevante beheeraspecten, zoals de bedrijfsvoering, het weerstandsvermogen, onze kapitaalgoederen en de lokale heffingen. De financiële begroting gaat in op de financiële positie van onze gemeente.

U ontvangt deze programmabegroting vanwege het papierarm vergaderen weer digitaal. Door de mogelijkheden van het internet kunnen wij meer informatie op een eenvoudigere manier beschikbaar stellen. Via de menustructuur kiest u welke informatie u tot u neemt en hoeft u niet eerst het boekwerk door te bladeren.
Via onze online begroting kunt u ook een pdf-bestand downloaden. Om de pagina's te beperken presenteren wij hierin alleen de meest relevante informatie. Op uw verzoek nemen wij bijvoorbeeld grafieken met informatie over de regiogemeenten op bij de verplichte beleidsindicatoren. Deze informatie maakt geen onderdeel uit van de pdf.

Deze begroting is de eerste 'begroting nieuwe stijl'. Hoewel wij denken al de nodige verbeteringen gerealiseerd te hebben, zien wij de begroting als een groeimodel. Voor de begroting 2022 staan in ieder geval de paragrafen als verbeterpunt op onze agenda. Ook de doelstellingen bij de strategische opgaven kunnen beter geformuleerd worden. Op verzoek van u hebben wij bij de beleidskaders het jaar van evaluatie opgenomen. Dit onderdeel willen wij in de volgende begroting samen met u uitwerken. Op basis van de evaluatie en onze eigen bevindingen is het uitgangspunt dat de begroting 2022 nog beter wordt.

Strategische opgaven
Strategische opgaven zijn programma overstijgende onderwerpen met een groot bestuurlijk belang. Om deze reden krijgen ze bijzondere aandacht in onze planning en control-cyclus. Zo heeft de Omgevingswet impact op alle programma's.
De strategische opgaven zijn volgens een vaste structuur opgebouwd:

1. Algemeen - omschrijving, doelstelling, externe ontwikkelingen, door u vastgestelde beleidskaders en risico's;
2. Wat willen we? - nadere uitwerking van de doelstelling in subdoelstellingen;

Dit onderdeel gaan we in de volgende begroting nog aanscherpen. Hier gaan we opnemen wat we 'buiten op straat' willen bereiken.

3. Wat doen we? - overzicht van de activiteiten die wij de komende jaren uit gaan voeren om de beoogde doelstellingen te realiseren.

De financiën nemen wij alleen op als er sprake is van specifieke projectbudgetten voor de strategische opgave. In de meeste gevallen vallen de budgetten onder reguliere budgetten in de begroting. Deze zijn bij de programma's opgenomen.
Opmerking:
Omdat de autorisatie door u volgens de voorschriften op programmaniveau plaats vindt, zijn de activiteiten (en budgetten) ook bij de programma's opgenomen.

Programma's
De opbouw van de programma's is hetzelfde als bij de strategische opgaven. Omdat u autoriseert op programmaniveau presenteren wij hier alle doelstellingen, activiteiten en budgetten.

Algemeen
Bij de programma's nemen we ook de taakvelden op die binnen het programma vallen. Door op de betreffende link/koppeling te klikken verschijnt een nadere toelichting op de taakvelden. Onderdelen hierbinnen zijn: de mate van ambitie en invloed, de wettelijke en autonome taken, wat we er voor doen en wat het kost.
Op programmaniveau geven wij, op uw verzoek, inzicht in alle vastgestelde beleidskaders. U kunt deze digitaal direct openen. Hiermee hebt u per programma het vastgestelde beleid direct beschikbaar. Door de volledige opsomming krijgt u bovendien een compleet beeld van al het vastgestelde beleid en wanneer het is vastgesteld. Op basis van deze informatie kunt u besluiten dat beleid geactualiseerd moet worden of kan vervallen.

Wat willen we?
Per programma hebben wij onze subdoelstellingen opgenomen. Om te zorgen dat wij nog meer 'in control' komen en onze beoogde maatschappelijke effecten bereiken, gaan we actiever gebruik maken van indicatoren. In deze begroting hebben wij hier een eerste invulling aan gegeven. Vanaf 2021 gaan wij bij het opstellen van beleidsnota's expliciet aandacht geven aan het meetbaar maken van de doelstellingen. Dit is een groeiproces, waarbij het uitgangspunt is niet alles te willen meten, maar onze inzet vooral te richten op de belangrijkste beleidsmatige thema's.
In de jaarstukken gaan wij in op de behaalde resultaten en op basis van de analyses kunnen wij u voorstellen doen voor de aanpassing van het beleid of de activiteiten. Uiteraard kunt u dit als raad zelf ook doen. Het is wel belangrijk om de resultaten niet als absolute resultaten te beoordelen, ze hebben een signaalfunctie.
Bij de indicatoren presenteren wij de streefwaarde en het verwachte jaar van realisatie. Als raad kunt u hier natuurlijk via amendering andere keuzes in maken. Dit heeft wel een effect op andere activiteiten of budgetten.
In onze online begroting is, op basis van informatie van de site 'Waarstaatjegemeente ', in grafiek- en tabelvorm ook informatie opgenomen over de verplichte indicatoren van onze regiogemeenten. Op deze manier kunt u onze prestaties vergelijken met die van de buurgemeenten.

Wat doen we?
Bij het onderdeel 'Wat doen we?' bieden wij inzicht in de activiteiten die wij de komende jaren uitvoeren om de beoogde maatschappelijke effecten/subdoelstellingen te bereiken. Het gaat hierbij om nieuwe activiteiten of intensivering van bestaande activiteiten. Hierbij presenteren wij ook het jaar dat de activiteit is afgerond. U kunt hier via amendering indien gewenst andere keuzes maken. Over onze reguliere werkzaamheden informeren wij u alleen indien hier aanleiding voor is.
Bij de bestuursrapportages en de jaarstukken leggen wij (tussentijds) verantwoording af over de behaalde resultaten. Op basis hiervan kunt u bijsturen.
Bij dit onderdeel presenteren wij daarnaast enkele kengetallen. Deze geven informatie over de processen in de vorm van aantallen en percentages.
Tot slot presenteren wij op hoofdlijnen informatie over de verbonden partijen die een bijdrage leveren aan de uitvoering van ons beleid. Uitvoerige informatie over de verbonden partijen is opgenomen in de betreffende paragraaf.

Wat kost het?
Een belangrijk onderdeel in een begroting is de financiële informatie. Hier geven wij u inzicht in de ontwikkelingen. Op grond van de voorschriften (BBV) presenteren wij de financiële informatie ook op taakvelden. Indien van toepassing bieden wij u ook inzicht in de incidentele baten en lasten en de reserves. Volgend jaar presenteren wij hier ook het meerjareninvesteringsplan en de risico’s.

Opmerking:
Onze financiële tabellen worden automatisch gegenereerd. Hierdoor zijn er soms afrondingsverschillen zichtbaar.

Paragrafen
Het BBV schrijft voor dat in de paragrafen de beleidslijnen worden vastgelegd over relevante beheersmatige aspecten en de lokale heffingen. De begroting bevat de volgende verplichte paragrafen:

• Lokale heffingen

In deze paragraaf geven wij de ontwikkelingen over ons belastinggebied weer. Per heffing geven wij aan wat het beleid is en op welke wijze het tarief tot stand is gekomen. Ook geven wij inzicht in de (geraamde) opbrengsten.

• Weerstandsvermogen en risicobeheersing

In deze paragraaf brengen wij onze risico’s in beeld. Het weerstandsvermogen geeft inzicht in de financiële gezondheid van onze gemeente. Het geeft aan in welke mate wij in staat zijn om financiële risico’s op te vangen. Ook presenteren wij hier de verplichte financiële kengetallen.

• Onderhoud kapitaalgoederen

Deze paragraaf geeft inzicht in onze kapitaalgoederen. De kosten van het onderhoud van onze wegen, openbare verlichting, riolering en water, groen en gebouwen vormen een substantieel deel van de begroting.

• Financiering

In de financieringsparagraaf bespreken wij de specifieke beleidsvoornemens respectievelijk de uitvoering van het beleid op het gebied van treasury.

• Bedrijfsvoering

De bedrijfsvoering betreft de interne processen die wij uitvoeren om op programmaniveau de beleidsdoelstellingen te kunnen realiseren. Bedrijfsvoering bestaat uit de onderdelen communicatie, informatieveiligheid, informatievoorziening en automatisering, inkoop en aanbesteding, juridische zaken, huisvesting en facilitaire zaken, personeel en organisatie, planning en control en tot slot de griffie en rekenkamercommissie.

• Verbonden partijen

Een gemeente werkt vaak samen met andere partijen om doelen te bereiken. Als deze samenwerking in een bestuurlijke en financiële vorm is, spreken we van een verbonden partij.
In deze paragraaf lichten wij deze partijen, hun beleidsdoelstellingen, activiteiten en de gemeentelijke bijdragen nader toe.

• Grondbeleid

Het grondbeleid heeft een grote samenhang met de realisatie van doelstellingen op het gebied van ruimtelijke ordening en volkshuisvesting, verkeer en vervoer, cultuur, sport en recreatie en economische zaken. Het gaat om grote belangen op verschillende terreinen. Daarnaast heeft het grondbeleid een grote financiële impact. De resultaten op grondexploitaties zijn dan ook van groot belang voor de financiële positie van onze gemeente.

Financiën
In dit hoofdstuk schetsen wij de autorisatie, kaders en uitgangspunten, financiële ontwikkelingen en het financieel meerjarenbeeld voor de komende jaren. Ook hebben wij hier de verplichte onderdelen als het overzicht van baten en lasten naar taakvelden, het overzicht van de overhead, het overzicht van incidentele baten en lasten, de balans en het EMU-saldo opgenomen.